Бидний амьдарч буй нийгэм, ер нь сүүлийн хэдэн зуун жилд оршин тогтнож буй нийгэм эд хөрөнгө гээч сүнслэг оршихуй огт байхгүй боловч махан биеэр туулах орчлонд асар хүчтэй зүйлсийн төлөөх зүтгэл тасралтгүй хөгжсөөр ирсэн мэт. Хэдийгээр боолын нийгмийн үед байсан боловч эдийн засаг, санхүүгийн ухаан хөгжиж төлбөрийн хэрэгслийг шийдсэнээр, нөгөө хүнлэг энэрэнгүй ардчилсан нийгэмд ч бүхнийг мөнгө гээч санхүүгийн хэрэгслээр үнэлэх болсон ба энэхүү сүнслэг сэтгэлгээний доройтож буй урсгал Монголд зах зээлийн хамт орж ирсэн мэт дүгнэгдэнэ. Аливаа зүйлийг мөнгөөр үнэлэх нь мэдээж төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн үед ч байсан боловч мэдээллийн технологи, системчлэл, үндсэн хууль зэрэг дэлхийн чиг хандлагыг даган зах зээлийн үед улам бүр хүчээ авсан нь тодорхой.
Алив улсын эдийн засгийн өсөлт хөгжилтийн дүнд тухайн нийгэмд амьдарч буй иргэдийн нийтлэг үнэт зүйлс нь өөрчлөгдөж байдгийг умартан, эдийн хурдацтай хөгжлийг улсын хөгжил хэмээн шууд авч үзэх нь өрөөсгөл ойлголт мэт санагдана. Уул уурхайн үйлдвэрлэлийг даган асар их хэмжээний гадны мөнгө Монголын санхүүгийн системд эргэлдэх болсон. Цаашдаа өсөн нэмэгдэх тодорхой бөгөөд энэхүү эдийн өсөлтийг Монгол улс нь "хөгжиж" буй мэтээр хэвлэлээр цацаж, бодитой мэдэрч буй зүйл хомс боловч нийт иргэд хөгжиж буйд итгэж байгаа нь нийтийн боловсролын түвшин, гадаад ертөнцтэй харилцах харилцаа тааруу байгаагийнх, мөн эд хөрөнгө гээчийг хэтэрхий өндөр үнэ цэнэтэйд тооцож буй харалган байдлынх гэж дүгнэж байна.
Уг харалган байдлын үр дүнд эрх ашгийн цуглуулга болсон төрөл төрлийн хүмүүс нам, бизнесээрээ талцан эхэлсэн ба хоорондын сөргөлдөөн хэдийгээр ил тод явагдахгүй байгаа боловч цагаар програмчлагдсан тэсрэх бөмбөг тэсрэлтээ хүлээн сууна. Зохиосон хуулиас гадуур зүйл хийх, өөрийн эд хөрөнгийн ашиг сонирхолоо нийтийн дүрмээс гадуур хангасан нөхдийг хамгаалах шүхэр нь улс төрийн нам бизнесийн хүчтэй бүлэглэл байлаа. Гэтэл явцын дүнд бүлэглэл хоорондын интеграцчилал, ашиг сонирхлын зөрчлөөс үүдэн шинэ төрлийн бүлэглэл аниргүйн дунд үүсэн бүрэлдэж буй болов уу хэмээн харж байна. 90 оны сүүл орчим дээд хүчээ аваад өнгөрсөн нийгмийн хүчний бодлоготой системд цохиулсан гэмт хэргийн шинжтэй бүлэглэлүүдийн, илүү боловсронгуй болсон хэлбэр удахгүй нийгмийн дунд яригдаж эхлэнэ хэмээн таамаглаж байна. Тэр цаг дор нийгэм хэтэрхий ороо бусгаа болно. Бүлэглэлийн эрх ашигт ноцтой заналхийлсэн хүнийг буу, мэс барьсан хоёрдугаар дайны үеийн аргаар барахгүй бол чимээгүй, боловсронгуй байдлаар хуулийн дор, олны гар дээрх бичвэрээр тамлана. Нэгэн цагт дэлхийн эзэлж явсан дээдсийн хойч үе гэдгээ санан оюунаа цэгцлэхгүй бол бид алгуурхан халсаар Африк тивийн нөхцөл байдалд чанагдах хугацаа дөхөж байна.
