Дэлхийн хөгжил дэвшил ба энх тайвны олон улсын харилцаа

Бүр анхны хичээл орж байхад л бодоод байсан юмаа ингээд бичээд эхэлж байна. Хичээл дээр үзэж байгаа юмаа багцлаад блог дээрээ нийтлэл болгоод оруулаад байвал дараа нь шалгалтын өмнө харж байхад надад тус болохоос гадна, магадгүй хэн нэгэнд тус болох болов уу гэж найдаж байна. Эхний удаад дэлхийн хөгжил ба энх тайван байдал болоод олон улсын харилцааны уялдаа холбоог судлах хичээлийн хамгийн эхний өдрийн лекцийн тэмдэглэлийг төрөлх хэлрүүгээ чадан ядан буулгасан бичлэг болж байна.

Хүмүүс ерөнхийдөө улс төр, эдийн засаг, нийгмийн шижлэх ухааныг нийтлэг хүлээн авдаг боловч бүгд хоорондоо тус тусын гүзгийрүүлэн судалдаг судлагдахуунтай юм. Улс төрийн хувьд бусад нийгмийн талын шинжлэх ухаантай байнгын холбоотой байдаг боловч тэс өөр зүйл судалдаг бөгөөд бид энэ хичээлээр улс төрийн ухааныг түлхүү судлах болно.

Улс төрийн бодлого болоод, гадаад бодлогыг тусад нь салгаж авч үздэг. Гадаад бодлого гэдэг нь тухайн улсын ашиг сонирхолыг шингээсэн байх ба хил дамнан хэрэгжиж байдаг бодлого бөгөөд зсагийн газраас хэрэгжүүлнэ. Харин хилийн шугамнаас нааш хэрэгжиж буй бодлого нь улсын дотоод бодлого(public policy) болох бөгөөд төрийн захиргааны ухаан(public administration)ы судлагдахуун болох юм.

Олон улсын улс төр(International politics) нь, талууд "нааш-цааш" харилцаатай байх, алив хувь хүн пүүс компаниуд бус засгийн газрын төвшинд байх, улсын аюулгүй байдал, цэрэг улс төрийн шинжтэй гэх мэт агуулгатай байна. Олон улсын харилцаа(International Relations)ны хувьд "нааш-цааш" буюу хоёр талт харилцан ажиллагаатай, улс төр, эдийн засаг, соёл урлагын бүхийл төвшинд яригдах бөгөөд хувь хүмүүс ч оролцоотой байна. Уг нь бол хэдхэн арван жилийн өмнө улс төрийн харилцаанд илүүтэй суурилж байсан бол 1970 аад оны үеэс спорт, эдийн засаг, урлагын солилцоо зэрэг нь үүрэг ролийн хувьд өндөрсөж ирсэн байгаа юм.

Хүйтэн дайн дууссанаас хойш дэлхийн улс төр гэсэн ойлголт шинээр гарч ирсэн бөгөөд төрийн бус байгууллагуудын олон улсын харилцаанд гүйцэтгэх үүрэг харьцангуй өндөр болсон. Эдгээр байгууллагууд нь аль ч улсад харъяалагдахгүй биеэ даасан шинжтэй байдаг. Жишээлбэл, дэлхийн худалдааны байгууллага, НҮБ, үндэстэн дамнасан том корпорациудыг дурьдаж болно.

Олон улсын харилцааг авч үзэх дараах дөрвөн хандлага байна.
-Реалист үзэл
-Идеалист үзэл
-Радикал
-Конструктист

Дараагийн бичлэгээр дээрх дөрвөн харь хэлний үзлүүдийг Монгол хүн ойлгохоор тайлбарлах болно.