Дээшээ нисэх үү, дээвэр хүртэл нисэх үү

Улиран өнгөрч буй 2010 оны сүүлтэй зэрэгцээд энэ онтой цуг орхиж буй өөрийгөө дүгнэж цэгнэж, сүүлийн үед бол нөгөө л бодлын далайдаа хөвж явах шив. Өмнөх "Зүүд" гэдэг бичлэг ч үүнээс үүдэж бичсэн байх. Эдийн засгийн янзан бүрийн юм уншиж байгаад David Romer гэж хүний нэгэн нийтлэлийг уншлаа. Ерөнхий санаа нь бол хүрэх гэсэн газартаа хүрэд зогсох уу эсвэл үргэлжлүүлээд яваад л байх уу гэж.

Санхүүгийн нэгдэлд ажилладаг зөвлөхүүд дээр жишээ авсан байгаа юм. Санхүүгийн зөвлөхүүд бол үйлчлүүлэгчийнхээ хөрөнгийг баталгаагүй зүйл дээр мөрий тавиад алдчихалгүйхэн шиг явж байвал болоо гэж байхад эсрэг талд нь үйлчлүүлэгчид бол мэдээж аль болох их л хэмжээний ашиг чухал байдаг. Нөгөө ханаж цадахыг мэдэхгүй гэдэг энэ дээр гарч ирж байгаа юм л даа. Угаасаа үүргээ гүйцэтгэчихсэн хүн илүү ажиллаж өөрийнхөө хүч чадал, оюун ухаанаа тарамдаад яахав гэх маягтай ажиллаж байгаа юм. "Wall street 2: Money never sleeps" ийг үзэж байхад Bretton James гээд нөхөрт гол дүр маань "Хүн болгонд хүрэхийг хүссэн газар байдаг, чинийх хэд юм?" гэж асуудаг санагдана. Зөв санаж байгаа бол тийм юм байхгүй гэх маягтай инээмсэглээд гардаг байхаа.

Хүний хүсэл хязгааргүй. Энэ бол араатан мэт хүмүүн бидний мөн чанар. Тийм ч байгаагүй бол амьдралыг амар болгож буй машин, онгоц, гар утас гэх бүтээгдэхүүнүүд төрөхгүй байсан биз. Түүнчлэн яруу алдарт социалисм ч үүний үр дүнд нуран унасан биз. Жилийн төлөвлөгөөгөө биелүүлж л байвал илүү гарах нь хамаагүй, учир нь илүү хийлээ гээд "Хөдөлмөрийн баатар" цолыг энгэр дээр мялаагаад явуулахаас өөр тэр хүнд унах юм байхгүй. Тэгтэл капиталист нийгэмд хэн илүү зүтгэнэ, хэн илүү сэтгэнэ тэр нөхөрт яамны дарга нараас илүү зэрэглэлийн суудлаар Давосын чуулга уулзалтанд очих боломжийг олгож байгаа юм. 

Тэнцсэн тэнцээгүй гэдэг шалгалтын системээс зүтгэлээр нь тоо гаргаад дүгнэчихдэг системтэй сургуулийн оюутнууд илүү айдастай илүү хүчин чармайлттай байдаг нь энэ чанар биз. Хүн цохиход хүртэл цохиж байгаа хүний нүүрийг бус, толгойных нь ард байгаа газрыг цохино гэж төлөвлөөд цохивол гараа л гэмтээхгүй бол өрсөлдөгчөө "Накаут" болгодог хэрэг.

Орон тооны бөглөөс болох биш хийж бүтээе гэх хүмүүс л бидний Монгол устаж алга болохгүй хөгжлийн жанжин шугаманд утгаараа орох биз.

Зүүд

Өчигдөр оройжингоо Монгол нэрийг нь мэдэхгүй ч муушиг гэдэг тоглоомоор хүйтэн байрандаа мушигсаны эцэст өнөөдөр өглөө сэрэхдээ хоолой хөндүүр болсон сэрэв. Хэсэг сууж байгаад гарч өлсөж байна гэх дохиог өгөх гээд байгаа гэдэсрүүгээ хоол хийчихээд ханиадны эм уугаад унтахаар хэвтлээ.


Сэтгэл зовоож байсан асуудлууд, болоод янзан бүрийн юмыг ёстой нэг хутгаж өгч байх шиг байна. Компьютер болоод хүний тархины хувьд нэг нь химийн урвал нөгөө нь  цахиур дээгүүр гүйх цахилгаан гүйдэл. Сүүлийн үед нөгөө аймар квант компьютер гэж яриад байгаа болохоос. Заримдаа зүүдлэхээс айх юм, заримдаа салахын аргагүй сайхан зүүднүүд. Ер нь бол сэтгэл бодлоосоо илүүгүй хүний хувьд роботны арай дээд хувилбар ч юм шиг. Үгүй ч байж магад. Хүйтэн мөсөнд гар хүрэхэд хэдийгээр гар мэдрэх ч эцсийн бөлөгт хүйтэн байна гэдэг сигналыг тархи буюу бодол санааны төвлөрөл л дүгнэж гаргадаг. Ямар ч сонин ямар ч гайхалтай юм.

Нөгөө явагдаж байгаа химийн урвалд, дулаан болоод ханиадны эмний бодисын үйлчлэл нөлөөлөв үү? ёстой муухай ч гэх юм уу тийм зүүд зүүдэллээ. Нөхцөл байдалд миний тархины бодож чадах хамгийн муу үр дүнг харуулсан тийм л сигналыг тархи боловсруулаад, унтаж байгаа би хөөрхий минь яаж мэдэхэв сэрсэн хойноо л баярлах.

Хүн төрөлхтөн туйлын туяа яагаад гардаг, дэлхий маань ямархуу бүтэцтэй гэдгийг ерөнхийд нь бусад зарчимтай зөрчилдөхгүйгээр тайлбарлаад байж чаддаг ч гэсэн өөрсдийгөө одоо болтол хэдий хэр нээсэн нь тун сонирхолтой. Наад зах нь энэ зүүд гэдгийг яг яаж үүсдгийг машин яаж хөдөлдөг шиг тайлбарлачихаж чадаагүй л байна. Харанхуй дунд гэрэл гарсаар байгаа ч, түнэр харанхуй нөмөрсөн хүний оюуны будангуйралыг хэзээ нэг бүрэн гэрэлтүүлдэг юм бол доо.

Маргааш маргааш өглөөний нар ахиад л мандана

Манай уншлагын хичээл дээр хорт хавдар тусаад 15 жил явахдаа үнэхээр дайнд баатарлагаар тэмцсэн юм шиг амьдарсан нэгэн Солонгос зохиолчын нэг өгүүлэлдээ иш татсан киноны ишлэл.
18-р зууны Америкын иргэний дайны хор уршгаар баяны охин байсан Скарлет Охара гэргүй болж, 3 удаа нөхрөөсөө салсан ч энэ үгийг хэлээд босдог шиг байсан. Киноных нь ДВД-г татаад авчихсан байгаа ч үзээгүй л байгаа ч гоё кино шиг байна лээ.

Ерөнхийдөө энд маргааш өглөөний нар нь өнөөдөр түнэр харанхуй нөмөрсөн байсан ч өглөө, алтан нар гэрлээ түгээж байна гэсэн утгатай. Гэтэл миний хувьд сүүлийн үед тэнэг гэмээр боловч, нөгөө л үдийн алдад босч хэсэг сууж байгаад бор ходоодоо борлуулчихаад хэрэгт хэрэггүй зүйлс төхөөрсөөр өнгөрдөг явцуу, бүтээлгүй өдрүүдийн нэг болсоор байгаад халаглаж сууна. Ноён хутагтийн нэг шүлэгт, "Алтан нарыг мандах тоолон алаг зүрхнээсээ догдлон харж бай эндэгдэлгүй дэвжихийн учрал тавилангаар эрдэнэт бөмбөлөг гийгэх болно" гэж гардгийг сая л саналаа. Өнөөдөр 12 сарын 20 буюу нар жилийн жилд бараг хамгийн орой манддаг үе. Энэ үеэс л алтан нартай цуг гийдэг байх гээд үзэхээс.

Уг нь би энэ блогт цахим ертөнц дэх туршлагаасаа хуваалцаж байх зорилгоор нээж байсан ч одоо хуваалцахаасаа хүртэх нь олон болсон учир бараг зорилгодоо хүрэхгүй байх. Гэхдээ маргааш өглөөнөөс цуг гийгэх гээд үздэг хэрэгээ.

Antivirus

Анх компьютерийн вирус гээч юмтай танилцаж байсан маань 2003 онд ахаасаа авсан Нортон 2001 дээр 2002 оны шинэчлэлийг нь суулгаад өөрийнхөө компьютерийг хайхад гарч ирсэн Peter.B гээд нэг вирус байсан санагдана. Интернэт ч байхгүй компьютерт яаж орж байсныг нь гайхаад байдаг юм. Сүүлд 2005 онд Солонгост ирчихээд жинхэнэ сайхан танилцсан даа. Тэр үеэс нүцгэн гараараа алалцдаг байж байгаад, сүүлрүүгээ ерөнхий зарчмыг нь ойлгох болж яаж ажилладагийг нь ч мэддэг болоод байлаа. Тэрнээс хойш бол вирус гэж нээх ч санаа зовоохоо байгаад өөрөө ч мартчихсан байж.

Тэгсэн өнөөдөр флаш дискээ нээсэн чинь, autorun файл байж байдаг юм байна. Би гэдэг хүн Comodo-г өөрийн тооцоолуурын бамбай болгон хэрэглэдэг бөгөөд хаагаад флаш дискээ янзан бүрийн хортой код байгаа эсэхийг шалгатал байдаггүй. Гэтэл нөгөө гайхал autorun ийг нь задалж үзээд нөхөр вирус байх хавтаст хандалт хийтэл орчихож байгаа атал вирусын эсрэг програм маань байхгүй гэж заагаад байдаг. Гайхаж байгаад баталгаажуулж авах санаатай ubuntu рүүгээ давхиж ороод файлуудыг үзтэл бурхан минь гэж үнэхээр exe файл байж байна. Kaspersky online file scanner ээр үзтэл вирусгүй, гэхээр нь Virustotal.com руу ороод хайлгаад үзтэл 41 хувийн олдоцтойгоор арын хаалга тайлагч(backdoor) болж таарлаа. Kaspersky болоод Comodo гийн санд бүртгэгдээгүй ба Symantec ийн бүртгэлд 11 сарын 18 буюу 10 хоногийн өмнө орсон байна. Техникийн тодорхойлолтыг нь уншаад үзтэл Windows 7 ийн хувьд асуудалгүй бололтой бага ч болтугай санаа амарлаа.

Comodo Instant Malware Analysis т илгээгээд үзтэл, сэжигтэй гээд гаргаад ирж байна. 3 жил орчим юмуудаа вирус гэж зовохгүй байсаар байгаад бүр сэрэмж суларчихсан байна. Тэгээд ямар ч тохиолдолд өөр газар залгасан бол флаш дискээ шалгаж байх мөн антивирус хичнээн сайн байсан тэр болгон найдаад байх нь хэцүү шүү гэдгийг сануулах нь зүйтэй мэт санагдлаа.

Хүний эрээн, могойн эрээн.

"Хүний эрээн дотроо, могойн эрээн гаднаа". Энэ нэгэн хэлцийг бүр бага сургуульд байхын л сурдаг байсан болохоос өчигдөр өнөөдөр шиг ингэж их анзаарсан нь байсангүй. Нэг юмыг л ойлгоод байх шиг байсан, энэ хэлц яг голыг нь оноод хэлж байх шив.

Өчигдөр аялалд яваад өнөөдөр ирлээ. Аялалын зам хурдны замаар ирж очихын 8 цаг хэртэй байсан гээд бодвол нийтдээ хэдэн зуун километр төмөр автобусан дотор унтаж идэж, ярьж яваад ирэв.

Очоод янзан бүрийн юм үзэж байгаад, анхны буудалласан газар байсан жижиг амьтны хүрээлэн гээчид оров. Урьд ганцхан гэж боддог байсан мэлхий төрөл төрлөөрөө, гахайнууд бас хоёр орчим төрөл, янзан бүрийн хэвлээр явагч хийгээд мэрэгч амьтад эрх чөлөөгөө боомилуулан өдөр хоногийг өнгөрөөж байхтай таарлаа. Тэр дундаас урьд нь сонсож байснаас харж байгаагүй могой гээч лусын амьтанг харж тэр бүү хэл барьсан нь хамгийн сонирхолтой байлаа.

Амьтаны хүрээлэнгийн тайлбарлагч нь өөрөө амьтануудаа өсгөдөг ба, мэргэжил нь энэ талаар юм байх. Ярьж байхдаа миний олж сонссон ба тайлбарлагч маань өөрөө онцлоод байсан нэг юм байсан нь амьтад идэшээ олох хийгээд бусдын идэш болохгүйн тулд мөн үр удмаа үлдээхийн тулд дасан зохицож ирсэн байх юм. Урт сүүлтэй нөхдүүд сүүлнийхээ тусламжтайгаар богино зайны нисэлт хийх маягаар хурдалдаг байхад, яст мэлхий нэг л дээшээ хараад уначихвал тэр чигээрээ зовон үхэж ч болох юм гэнэ.

Усанд амьдардаг яст мэлхий нь махчин байхад, усанд хүрэх боломжгүй насан туршдаа хуурай газар амьдардаг нөхөд нь өвсөн тэжээлтэн гэж байх шив. Тэгснээ яст мэлхий жирэмсэн болсон үедээ биеийн амин дэмийн хэрэгцээгээ нөхөхийн тулд мах идэх хэрэгтэй болдог ба амьтан барьж идэх чадвар заяагдаагүй бөгөөд хөгжөөгүй учир үхсэн амьтадын сэгэн дээрээс хэрэгцээгээ нөхдөг гэж байх юм. Эндээс нь эдийн засгийн ухаантай холбоод хөөрхөн томьёо гаргачихаж болмоор санагдсан. Тэгсэн хүний онцлог байдлыг хараад байхад бидний бие эрхтэний хөгжил нь чоно, баавгай шиг махчин төрхтэй лав биш гэж байсан. Тиймийн учир мах иддэг хүмүүс хоол шингээх талын асуудалтай байдаг байж болох юм гэж өөрийнхөө дүгнэлтийг эрхэм тайлбарлагч маань тавж байсан.

Тэгээд нөгөө могой харж байхад, бас л эвгүй юм байна лээ шүү. Хэвлээр явна, мөн ниль булчин. Өргөж гаргаад л мөрөн дээрээ тавиад зургаа даруулах юм. Анх хараад дотор муухайрах талруугаа болж байснаа сүүлдээ гайгүй дасаад ирсэн шүү. Арьс нь их сонин зөөлхөн байдаг юм байна лээ. Эрээн ч байна лээ цул өнгөтэй ч байна лээ.

Эдгээрийг ажиглангаа харж байхад үнэхээр хүн бид л хамгийн аймшигтай амьтан гэдгийг харсан шүү. Оюун нь хөгжөөгүй амьтадыг илээд ирэхээр уяраад дасдаг гэж байсан. Харин нохой сармагчин, мэтийн потенциаль өндөртй товаришуудыг бол зодож байж л ухаан ордог гэх юм билээ. Оюун бидэнд их зүйлийг өгнө, гагцхүү эрээн байлгах уу үгүй юу гэдэг нь биднээс л шалтгаалаад байх шиг байх юм.

Жүжгийн тайз

Гурван салбадайн жүжигчин болсон тэр мөчөөс эхлэн энэ түүх эхэллээ. Бүхэл бүтэн хоёр хорооллын дунд ганц байх тэр театрын жүжгийн найруулагч тэрүүхэн тэндээ театрын эзэн нөхөр урлагийн сэргэн мандалт явагдаж байсан хэдэн арван жилийн өмнө хаалгаа эвдэх шахам чихцэлдэж байсан үзэгчдийн тоо өөрт үлдсэн амьсгалах тоотой зэрэгцэн цөөрч байгааг хүсээгүй ч анзаарсаар.

Юунаас ч юм долоо хоног бүрийн Лхагва гарагт хүчтэйхэн шиг дэвхэцвэл цөмөрчихөөр шалтай жүжгийн тайз цагаа хүлээн суугаа цаазийн ялтан шиг чихэнд чийртэй хэр нь цаанаа л нэг уянгатайгаар өөрийнхөө үхээгүйг илтгэх мэт хяхтнан дуугарна. Театрын эзэн улиг мэт болсон боловч өнгөрсөн түүхийн хэзээ нэгэн цагт хүмүүсийг шуугиулж байсан "Салхи" жүжгээ сонирхохоор хуучирч муудсан театрт томдсон юмуу даа гэмээр хаана ордоных шиг хаалгаар орж явтал урдаас нь жүжигчдийн дундаас өөрийнх нь охин шиг байдаг атал хааяадаа хорт могой шиг санагддаг хүйтэн харцтай гуалиг савх шиг жүжигчин эм гунигтайгаар тосон угтах нь тэр. Хөгширсөн удааширсан ч хатаж зөнөөгүй өвгөн, хэдэн сарын өмнөөс бүтнээр нь олгоогүй цалингийн асуудал ингээд дуусдаг юм байжээ гэж бодож дуусаагүй байтал, охин ч батлах мэт мөс шиг хүйтэн харцнаасаа нулимс дусгалаа.Бусад нь хаячихаад байхад энэ яагаад яваагүй билээ гэсэн бодол цухас орж ирсэн ч яагаад гэдгийг нь гаргаж чадсангүй.

Ертөнцийн цэвэр агаарыг сүүлийн удаа амьсгалахаасаа өмнө дүүрэн алга ташилтыг ганцхан л удаа сонсох юмсан гэсэн мөрөөдөл мэт бодол нь ингээд төгсч дээ гэж санаа алдан загтнах мэт мэдрэмж төрсөн хэдийнэ бууралтсан сахлаа илбэн хуучны эдлэлд тооцогдох ширээнийхээ ард сууж байтал, хаалга аяархан нээгдэн, мөнөөх охин нэгэн залуу дагуулсаар орж ирсээр шороонд дарагдсан зочны буйдан дээр өөртөө итгэлтэйгээр тухлан суугаад бодлын далайн шуурганд төөрөх мэт өвгөнийг нэг хараад дагуулж ирсэн охинд их л эелдэгээр хонгор минь уух юм байхгүй билүү гэж асуухыг бодоход, хархүн нь болтой юм.

Залуу их л шийдмэгээр, энэ удаад тэсрэлт байх болно. Та домог болно гээд нүүрэн дээр нь "Мод" гэж бичсэн зохиол гэхэд нимэгхэн багцалсан цаасыг гаргаж тавив. Уншаад үз, хүн хүч ч хэрэггүй. Зөвхөн та тэр би байх болно гэчихээд тоос хөөргөн суудалдаа заларлаа.

Эхнээсээ их л уйтгартай эхлэх тэр "Мод" жүжиг голдоо ортол харин сонирхолтой болоод явчихав. Төгсгөлийнх нь бүлгийг ойлгож ядаад асуух гэтэл, урдаас хэзээний мэдэж байсан мэт, тэрийг тайзан дээрээс харж байж л тодорхой болно гэх шив. Өвгөн тухайн үед юу гэж бодсоныг мэдэхгүй ч ямар ч байсан, эргэдэг сандлынх нь хойно байх хуучин зэвтэй хадгаламжийн хайрцагнаас хэдэн мөнгөн дэвсгэрт гаргаж ирээд, нөгөөх хүйтэн хэрнээ эелдэг царайтай охинд өгөөд явууллаа.

Дараагийн долоо хоногийн Лхагва гараг болоод гудамжаар анхны алхаагаа хийх мэт хүүхэд шиг алхаж яваа өвгөн хөл дор нь хөглөрөх "Мод" жүжгийн сурталчилгааг эцсийн найдвар мэт харж явлаа. Театрын арын хаалгаар ороод тайзны хойноос сэм харвал театр дүүрсэн байгаа нь, сурталчилгааны цаасан дээр бичсэн "Шонхорын сүүлийн нисэлттэй" холбоотой. Үнэндээ талд амьдардаг шонхор, ойд байх мод яаж холбогдоод байгааг л тайзан дээрээс харж болно биз.

Жүжиг ч эхэллээ, хоёрхон хүн тоглоод байгаа хэрнэ алга ташилт улам чангарч байлаа. Өвгөний нүүрэнд тэртээх хэдэн жилийн өмнө гарч байсан бахархалын инээмсэглэл тодорно. Хэдийгээр шонхор жүжгийн гол дүр байсан ч жүжгийн дунд хэсэг хүртэл байхгүй байсанч үзэгчид тоох юм алга тэдэнд сонирхолтой агшинууд л чухал. Эцсийн бүлэг болж шонхор салхи зүсэн дэвэлтээ хийлээ, хяхтнан дуугарах жүжгийн тайз сүүлийн удаа бахархалтайгаар хяхтаналаа...

Бид мартдаг шүү

Хэзээ хэзээгүй цаг нь тулаад ирчихсэн бие даалт, төслийн хугацаа дуусах дөхсөн ажил, хэзээ дансанд байхыг хэлж мэдэхгүй хоолны мөнгө,  хэзээ ч өөрийн чинь тухай бодож байгаагүй хүний тухай бодсоор ч юмуу хүн бид(бүгд биш байж магад) зарим нэг үнэхээрийн чухал зүйлсээ мартчихдаг бололтой. Элдэв өнгөтэй өнгөгүй зүйлсийн хойноос, тал дундуур эрвээхэй хөөн баясах мэт явахдаа заримдаа гутлаа мартчихсан тууж явах нь бий бололтой.

Нээх их цаггүй хүн шиг, чи өөрөө хойноос нь гүйдэггүй тэд чиний хойноос явдаг хүмүүсээ заримдаа мартчихаад өөрийн хорьж чадаагүй сэтгэлийн сүүлд нь уягдан савчиж явахдаа шүдний эмчээс дутаах мэт санахгүй байх нь элбэг байж магад. Ямар ч гэж би тийм хүн бололтой. Тэдний эсвэл тэд сэтгэлийн хаа нэгтээ чинь байдаг бол дээр үе шиг захиа бичээд хэдэн сараар хариу хүлээдэг байсан тэр үетэй харьцуулахад бидний хувьд цаасгүй, бүр утасгүй холбоо нилээд өндөр хөгжчихөөд байгаа энэ үед ядаж нэг и-мэйл бичихэд тийм ч их хугацаа орохгүй л байх.

Хүн гэдэг эсвэл өөрийн хэн гэдэг мөн чанараа алдаад, өөрөө өөрөөрөө байхаа байж байнаа л гэсэн үг юм шиг. Ертөнцийн өнгөнд мунхарч, сэтгэлийн хүсэлд хүлэгдэж, оюуны мунхагаар тэрийгээ өөрөө ч анзаардаггүй өөрсддөө ноён хутагтийн энэ шүлгийг зориуллаа.

Аяа бас буян хураалгүй насажсан хөгшид ичиг
Аяа бас сэтгэлээ засалгүй гангалагч залуучууд ичиг
Аяа бас аавыгаа өргөхгүй эрийг өргөгч охид ичиг
Аяа бас төрийг шуугиулагч түшмэд ичиг
Аяа бас номыг үл суран элдвийг сурагч банди нар ичиг
Аяа бас бясалгалыг мэдэхгүй пад хэмээн бархирагч Егүзэр ичиг
Аяа бас өдөр нь хийдэд суугаад шөнө нь айл хэсэгч хуваргууд ичиг
Аяа бас ил сүжиглээд далдуур идэгч шавь нар ичиг
Аяа бас тустай сэтгэлгийг бодолгүй өртөг бодогч эмч нар ичиг
Аяа бас өөрийн гэмийг үзэхгүй бусдын гэмийг шүүгч хэрсүүчид ичиг
Аяа бас нүд нь царай харавч сэтгэл нь бөгсөнд эргэгч хүүхнүүд ичиг
Аяа бас өөрөө хэсэж ирээд эхнэрээ хардагч эхнэрүүд ичиг
Аяа бас эв журмыг умартан бусадтай ханилагч эхнэрүүд ичиг
Аяа бас энэ гэмүүд надад буй бол олны дундаас би ганцаар ичиг
Аяа бас их бага бусдад байгаа бол хэн боловч тэр ичиг ичиг
Аргаа бүү барагтун ай хөөрхийнүүд минь ээ

Итгэнэ гэдэг харьцангуй ойлголт

Нэг сургааль дээр "... бүх юм нь хувьсан өөрчлөгдөх замтай энэ ертөнцөд итгэх зүйл нэгээхэн ч үгүй..." гэж гарсан байхыг хараад ямар утгагүй юм бэ гэж бодож байж билээ. Тэгсэн одоо надад итгэдэг зүйл их цөөхөн юм байна шүү. Наад зах нь иргэний үнэмлэх дээр л миний төрсөн өдөр байдаг болохоос биш би яг хэзээ төрснөө мэдэхгүй шд. Ядаж л тухайн үеээс хойш дүрст бичлэг хийчихсэн бол яахав. Гэтэл тэр бичлэгийг нь дунд нь засварлачихсан бол яана, дээрээс нь би угаасаа өөрийнхөө өнгөрсөн амьдралын бичлэгийг үзэж дуусгана гэвэл бас л хэцүү. Өнгөрснөө үзэж хороож байгаа цаг нь ирээдүйн цагийн урсгалын хурдтай адилхан байх болов уу.

Иймийн учир ер нь итгэнэ гэдэг хангагдсан мэдээллээс үл шалтгаалан их харьцангуй эд болчихоод байна. Ямар ч мэдлэгийг 100 хувь батлаж болохгүй шиг байгаа юм. Зөвхөн бид тэгж бодоод л байдаг, учир нь тэгж байсан нь амар угаасаа тэгж ч байсан учир.

Юмыг сайн сайхнаар хүлээж аваад байвал бүх зүйл үнэн мэт болох боловч ганцхан зүүний ором төдий ухаад эргэцүүлэхэд мөсийг ганцхан газар нь цуулахад цааш нь цуурдаг шиг тэр чигтээ эргэлзээ болох юм. Тэгэхээр нэг мөсөн хөндөхгүй бол амар ч баймаар юм уу. Балай юм.

Sudoku

Судоку гэх энэ тоглоомын үүсэл гарал нь хаана ч юм бүү мэд ямар ч гэж сул цаг гарахаар утсан дээрээ гаргаад тархины дасгал хийдэг "багаж" л даа. Ерөнхийдөө бол тоглож эхэлсэн гэвэл өнгөрсөн зунаас хойш юм даа. Тоглосоор одоо бол advanced гээд сүртэй нэртэйг нь тоглодог болчихож.

Анх тоглож байхад дүрмээ бариад л явж байхад ямар ч гэж эцэст нь хүрчихдэг. Тэр дүрэм нь бол их энгийн, 3 ийг харьцах 3 хэмжээтэй нэг дөрвөлжинд 9 өөр тоо байх ба мөн үргэлжлээд тэр жижиг дөрвөлжингөөс бүрдэх 9 ийг харьцах 9 хэмжээтэй дөрвөлжинд мөр, баганын дагуу цифр бүр нэг орох ёстой. Нэг ёсондоо 81 ширхэг цифрыг учрыг нь олж байрлуулна гэсэн үг. Энэ нөхөр нийтдээ 6,670,903,752,021,072,936,960 боломжит хувилбартай гэж байсан. Ерөнхийдөө бол байхгүйг нь олж хараад хийгээд байх юм шиг санагдаад байсан чинь сүүлийн үед миний утасны програм ухаалаг болоод байна уу яалт ч үгүй сонголт хийхээс өөр аргагүй байдалд орох үе гарах юм. Нэг ёсондоо ганцхан цифрыг 2 баганын аль нэг дээр тавихаас тоглоом дуусах уу эсвэл сүйрэх үү гэдэг болчих тохиолдол нилээн хэд гарах боллоо. Нэг нь бол баттай дуусна. Нөгөө нь дуусаж ч магад яаж ч магад, магадгүй компьютерийн програм маань сайн гэгч нь "санамсаргүй" хутгаж байгаад тавьсан бол 2 дахь сонголтоор нөгөө их олон оронтой боломжит хувилбарын нэг нь үүсээд гарч болно магадгүй мухар зам шиг байдалд орж ч болох.

Энд би 9 ширхэг цифрын боломжтой уртаашаа 9 өргөөшөө 9 нүдтэй 81 цифр сонгож бөглөх юм ярьж байхад(ер нь бол тийм ч том биш гэсэн үг, миний утасны дэлгэц 2 инч байхаа тэрэнд багтчихдаг), ганцхан цифрын байрлалаас бусад 81 нь хамаарах юм даа.

Тодорхойгүй

Сүүлийн үед нөгөө миний сэтгэл санааны байдал гэж хөөрхий байж байгааг нь дүрсэлвэл хэлбэлзлийн давтамжийг хэд дахин хурдасгачихсан юм шиг нэг ёсондоо их хурдан асч унтраад байгаа юм шиг болчихов.

Урд маяглаад явж ядаад байгаа нөхдүүдийг цохиод авмаар мэдрэмж хүртэл төрөх юм. Газар гишгэхдээ уг нь шоргоолж гишгэх вий гэдэг хүн чинь нэг иймэрхүү болж болдог л юм байна. Нэг талаараа дүрс гэсэн нэг тийм талтай. Шалтгааныг нь даанч тодорхойлох боломж алга болтой. Ядаж байхад гадаа бороо ороод мөнх хөх тэнгэрийн байж байгааг.

Тэнгэр муухайрахын өмнө сургуулийн ууланд авирдаг клубынхэнтэй Сөүл хотын хамгийн өндөр уулын ноён биш ч багагүй өндөр оргил дээр гараад, яг урдаас салхи салхилаж байхад төрсөн мэдрэмжийг үгээр хэлэх ч юм биш. Тэгсэн атал буугаад л юм идээд буцаад ирж байх замын турш, бүр үргэлжлээд одоог хүртэл нэг тийм сонин байна. Сонин гэдэг үгээр тодорхойлж чадахгүй тийм л балай мэдрэмж. Хамгийн айж байгаа юм нь оюун бодол маань ингэж тогтворгүй байж байгаад янзан бүрийн санаанд оромгүй үйлдэл гаргачих вий гэж л санаа зовж байна.

Иймэрхүү юм болохоор хэзээний үнэнч нөхөр блогтойгоо ингээд л яриад ч байгаа юмуу суудаг болчихож.

Ойлголт

Манай цэнхэр нүдэн гараг дээр 6 тэрбум 300 сая орчим хүн амьдардаг гэж үздэг. Монголын тал нутагт нар эгц дээрээс төөнөж байхад Америк нөхдийн дээр сар гэрэлтэж байдаг. Өдөр шөнө ээлжлээд л... Энэ олон хүмүүс тус тусынхаа нутагт амьдарч эхлээд анхандаа босоо явдагаас өөрөөр бусад амьтнаас ялгараад байх зүйлгүй байсан гэдэг. Яван явсаар хэлтэй ч болж, бүр саран дээр хүртэл газардчихсан байгаа юм. Удахгүй Ангараг луу нисэх сураг дуулдаад л байгаа тэрнээс цааш яаж хөгжихийг хэн ч мэдэхгүй. Шинэ нээлт гарах, шинэ үйл явдал тохиолдох бүрт шинэ үгс нэмэгдэж л байдаг. Эртнээс нааш хэрэглэж ирсэн үг болгоны ард ойлголт өөр үгээр бол утга байна. Ерөнхийдөө үсгийг хараад 1-р ангиасаа хойш А,Б,В,Г... гээд үзчихсэн нөхдүүд бол энэ үсэг гэсэн ойлголттой тэгээд цаашлаад энийг холбоод уншиж болдог гэсэн ойлголттой байдаг. Тэгтэл хөдөө соёл иргэншилээс бараг тасарсан шахуу зарим нэг хүнд харуулбал юу юм гээд гайхах л байх.

Манай ардын нөгөө "Мэддэгт мэргэн цоохор, мэддэггүйд эрээн цоохор" гэж оньсого хүртэл байдаг байхаа. Компьютер бол над мэтийн нөхдүүдэд бол амьдралынх нь нэг хэсэг болчихож байгаа юм. Хилийн чинадад явахдаа гэр лүүгээ нөхөд рүүгээ холбоо барьчихна, алба амины хэргээ амжуулчихна. Тэгвэл Африкийн зэрлэгжүү омгийн нөхдүүдэд бол идэж ч болохгүй, нөмрөөд явж ч болохгүй ер нь бол чулуутай ялгаагүй. Бусад хүмүүсийн үзэн яддаг, хэнд ч хэрэггүй гэж боддог хүн өөр нэг газар агаар амьсгалж яваа хүн эсвэл амьтны юугаарч солихооргүй хайрладаг хүн нь байж болдог.

Энэ бүхэн явсаар эцэстээ хүний тархинд тэр хүлээж явч байгаа оюун маань яахаас л хамаараад байх шиг. 1984 гээд зохиолыг уншиж байхад төрсөн бодол л доо. Оюун санаанаас илүү гарах зүйл байхгүй гэж. Улааныг ногоон гэж хэлээд байвал ногоон болно. Ер нь анхнаасаа хэн энэ заавал улаан байх ёстой гэчихсэн юм. Цагийн уртад, мөн орон зайнаас хамаарч ойлголт өөрчлөгдөж болоод байгаа юм даа.

Ингээд цаашаа бодоод байхаар Буддын сургаальд гардаг шиг, мөч бүхэн хувьсаж байдаг энэ ертөнцөд итгэх зүйл нэгээхэн үгүй гэдгээс өөр итгэх зүйл байхгүй ч юм шиг. Нэг талаараа шудрага нэг талаарай үнэхээрийн балай гэмээр.

Усанд хаясан чулуу

Энэ бичлэгийг бичих гээд сууж байхдаа манай ард түмний зүйр үг болох "усанд хаясан чулуу" гэнэт толгойд орж ирэв. Өөрийгөө бодсон ер нь хэдэн долоо хоног бол үхсэн амьд нь мэдэгдэхгүй алга болсон байх шүү. Тэгсэн үнэхээр өнгөрсөн хэд хоногийн аль нэгэнд нь би энэ ертөнцийг орхиод явчихсан байсан бол энэ блог мөнхийн нэг сэдэвтэйгээ Гүүглийг дампууртал байх байсан байхдаа. Азаар би амьд мэнд энд суугаад бичлэгээ бичиж байна.

Ер нь бол их юм боддог болоод байгаал даа. Алхаж байгаа мөр болгоноо хэд дахин шинжилж үзчих гээд л. Саяхан далайруу оччихоод зураг даруулж байгаад цунами арай биш ч гэлээ далайн шуурганы үед хүчтэй давлагаанаас хамгаалдаг далан дээр гарч зогсож зургаа даруулж маяглаж байгаад халтираад үхэнгээ алдав. 2 см хэртэй илүү гулссан бол тэгээд өдийд хаана ч байх байсан юм. Унахдаа хөлөө цохиод харсан хавдчихсан байснаа гэнэт цус асгараад л. Хэрвээ өөр хэн нэгэнд ийм юм тохиолдсон бол би гэдэг нөхөр нээх анзааралгүй өнгөрөх байсан байхдаа. Сүртэй юм ч гэх аястай.

Заримдаа хүмүүсээс энэ ертөнц дээр амьдрах сүүлийн өдөр чинь өнөөдөр бол юу хийх вэ гэж асуулт асуухад, хайртай хүмүүстэйгээ байна, дуртай юмаа хийнэ гэх мэтээр янзан бүрээр тайлбарладаг. Иракын гудамжинд амиа золиосолж байгаа нөхдүүдийг бид алан хядагчид гэх утгаар нь харахаас биш энэ нөхдүүд яагаад өөрийн амиа золиослоод байна гэдгийг боддоггүй. Шалтгаан нь маш энгийн тэдэнд амьдрах сонирхол нь байхгүй. Саяхан юмдаа нэг өдөр оройхон ширээнийхээ ард сууж байтал гэнэт хэвлийн хэсгээр өвдөөд эхлэв. Тэгсэнээ хоёр гурав хоног оройдоо өвдөөд чаддаггаараа интернэтээр хайгаад үзтэл хорт хавдарын эхэн шат байж болох магадлалтай болчихлоо шүү. Тэгсэн чинь юу юуны духанд хүрэлгүй нэг мэдсэн муу талаас нь бодоод нилээн хол явчихаж уг нь 1 цагт унтахаар хэвтсэн ч 5 цаг болж байхад хамгийн сүүлд цаг харснаа санаж байгаа юм. Тэгэхэд л тэр амиа хорлох, золиослох янзан бүрийн бусармаг үйлдэл яагаад гардагийг ойлгож авсан гэх үү дээ. Хүн яг өөрт нь тулаад ирэхээр л ойлгодог юм байна лээ.

Энд таньдаг гурван хүний эмээ нь элэгний хорт хавдар гэдэг аймшигт өвчнөөр өвдөн эндэхийн эмнэлэгт үзүүлэхээр ирсэн юм. Анхандаа тэр элэгний хорт хавдар гэдэг хол сонсогддог байсан ч хажууд найзын маань эмээ гэхээр бас л сонин мэдрэмж. Зовж байгаа нөхрийгөө харахад бас л хэцүү шүү дээ. Тэгэхэд тэр найз охиноосоо болоод зовж байна гэх залуу нөхөд, мөн шоудах мөнгө алга гэж байгаа нөхдүүдийг бол үнэндээ ойлгомооргүй ч юм шиг.
Элдэв юм харьцангуй л байгаа юм даа.

Эдгээр бодлууд мөн дээр нь бас бус бодлууд толгойд эргэлдсээр амнаас үг гарахаа байсанд зарим нөхөр гэж бодож явсан хүмүүс ч зайгаа бариад эхлэв бололтой болохоор нь ер нь усанд хаясан чулуу шиг алга болоход долгиолох усны дээрээс хэн намайг харан зогсох бол гээд үзсэн санасныг бодоход дажгүй шүү. Сайхан хүмүүстэй учирчээ.
Итгэдэг зүйлсүүддээ талархаж байна. Хамаг амьтан амар амгалан болох болтугай.

Fearing from fear

It was yesterday that I finally found out my biggest "flaw" with help of two good friends here.
The answer was simple. It is like fearing from my fear. Fear from water, money, girls, physics whatever.
Since I have found my biggest flaw(I think) I am going to change everything that is going wrong with me or where I can reach.

There is Mongolian proverb saying, "Don't do if you afraid, and If you do don't afraid". I was in this thing too much that I would not move on unless I have 99% probability. I won't stop exploring.
Probably I will still have some kind of fear. However I am going to defend.

A man just like the wind on valley.

Time forgets

Everytime after sun goes home we say "hi" to something called lamp which gives us light. It is very simple to use. Just connect it to electricity resource and it will give you a light. But we don't know how much time did it take to developed as lamp. It took almost 80 years for light bulbs to be developed as now we see.
We just do not know who evolved in this work. Actually we don't.

And when we talk about our greatly known ancestor Genghis Khan we don't talk about his generals, queens, father those are background the background to that wonderful hero born. About democracy, we talk like communism was kind of evil so we don't have to remember it.
Time really forgets some things.

4차원(4D universe)

The point "." here is 1D, the line "_" here is 2D and the mouse holding or the keyboard you are writing on is 3D, if you see how babies are growing up that is the proof of 4D.

Not a really long time ago, maybe 2.5 months, I got a nickname "4D" in my Korean class which is "4차원". When this story came out my lovely teacher explained as, people usually think in 3D which is normal and you are kind of crazy-guy who thinks in 4D.

Then I felt in a thought that "am I so different from others surrounding me?"
By my DNA and finger-print, face are probably different from others.
So I started thinking about my behavior, my mind, my view.
Differently from science-way I felt that I might be slightly different from those who called normal people.
Sometimes I feel like I am too out-minded or too closed person. Also my life-view usually conflicts with my almost all of friends and even my family members.
Therefore I sometimes feel like mind-loneliness. However just like there sometimes be sunny-rain, I meet people who has some similarities. Those are called my very few best friend.

About 2 months ago I started meet people at GMMG(global master mind group) which leaded by Sharon. We meet once in a 2 or 3 weeks for couple of hours. When I am with them I find my-self. And I am not alone like "Old man and the sea". Thank you guys, for let me know that I belong to this society. Before I met you guys I was lost in somewhere over my sea-of-thoughts.

Every single lives in the universe are unique. "Dimensions" just depends on the similarities.
Thank you all, those understand me.

Time is so fast

Yesterday was kind of having-fun day with my friends. We haven't been here for a long time; however, at the moment of writing those who are studying at Kyunghee and here I in Yonsei are very close friends and seems it will last until my life ends.

Before a cinema we were having a chat as usual. Like phylosophy, politics so on. When we were talking about the future like 5 years later I found I am not a kid anymore that maybe in next few years I need to write invitation for my wedding :D

The people those surrounding me are brilliant people that gives me energy everydays. Like the 3 girls mentioned above, my family, friends, students staying at our dormitory, my roommate, next-room-classmate, classmate so on.
I am happy that I have met these people. Life gives everyone a gift, whether to open the box or not is your choice. I recommend open it. Because it is gift. Also try to give gift to others who doesn't have it.
I will work as hard as possible to make others find their doors.

It is today. Tomorrow, the day after day tomorrow, someday there will be my time to go out of this universe. Until that moments comes I won't stop believing, thinking, working, learning,,.

Love when you are alive

Yesterday the scholarship students went to some kind of orientation. Well everything were cool except the microphone had a problem during the speeches. It was the first time that I felt full after having my breakfast. Also there was a ministry of education there for the opening ceremony.

Today there were some wonderful speeches by powerful 2 ladies. At the last speech the woman whom introduced how to dream and how to make true showed as one video. Before these speeches I didn't really like to go for these kind of speeches. However it was awesome. I felt in my sea of thoughts.



Just a moments ago I watched this again. So that I found out how weak bastard am I.
I have a dream.

The reason that I gave subject as Love when you are alive is because, when I was watching  it I remembered one of Mongolian famous poem.

All together to the TOP

From this point

Starting from this moment I am no longer writing my blog in my native language in order of studying foreign language. It seems like writing makes lots of thoughts. During last 2 weeks I have been blogging quite actively. I felt like my English and Korean ability decreased as number of blog posts increase.

Or it was just my bad. Anyway I am going to write blog in English or Korean. In my experience the best way to learn foreign language is think in that language.
I have a dream. To make that real I need these two languages.

Temporarily out of e-world

Энэ нөхөр цахим ертөнцөөс түр зуур тасарна гэж байгаа. Тасрах арай биш юмаа. Онлайн байх хугацаагаа эрс буюу 80 хувь багасгаад мэйлээ л үзэж байнаа. 2 долоо хоног үзээд амтанд нь орчихвол компьютер автал нээх ороод байхгүй ээ.

Дасан зохицох оо гэж

Монголд сургуульд байхад Геополитикийн багш нэг аймар юм ярьж байсан юм. Монголчууд бол нүүдэлчин ард түмэн. Түүнийгээ дагаад ямар ч газар дасан зохицох бие болоод сэтгэл санааны уян хатан байдалтай. Харамсалтай нь дасан зохицоо л бол буцаж гардаггүй гэсэн. Ерөнхийдөө бол цагаан өнгө шиг. Цагаан өнгийн цаасан дээр ямар ч өнгийн будаг цацсан тод харагддаг шиг.

Энд удаан байчихсан нөхдүүд Монголоор ярихаар ойлгохгүй байгаа юм шиг, зарим нь ч ойлгоод байгаа хэрнээ худлаа жүжиглээд байдаг юм л даа нэг тийм болчихдог. Ядаж байхад энд ихэнх юмнуудыг техникийн дэвшлийг амьдралд байж болохоор нь ойртуулаад хүмүүсийн амьдралыг сайхан хялбарчилчихсан. Тэгэхээр шороогоор шуурсан Монгол руу яаж очих юм гэдэг л болчихсон. Гэсэн ч зүрхнийх нь гүнд үхэхдээ нутагтаа очиж ясаа тавина даа гэдэг бодол байдаг юм шиг. Ямар ч гэсэн Монгол руугаа бол явахгүй би Солонгос хүн гэж хэлэх хэд хэдэн хүнтэй таарч байлаа. Хүний өөрийн шийдвэр, тэгээд ч нэг ч гэсэн хүн арай тайван амьдрах болж байгаа юм даа. Хамаг гол буруутан бол хангалттай хугацаанд төр барьсан тэнэгүүд. Баахан юм ярьж гарж ирчихээд худлаа ярьдаг тэнэгүүд. Ард түмэн ч гэсэн худлааг нь мэдсээр байж сонгоно. Одоо бол бүр 2 жилийн өмнөөс сонгуулийн компанит ажлаа хийдэг болчихсон байна шд. Яахав ухаан сууж л байгаан шинж. Тэгээд хараад байсан юманд амархан дасан зохицдог л бидний хамгийн гол дутагдал болоод байна даа. Тэгээгүй бол уг нь энэ болохгүй байна шдээ гээд орилоод сууж байхсан.

Зүгээр л бичихийг хүсэв

Ангийнхан бүгд ханиад хүрчихээд байхад Тайванаас ирсэн нэг нөхөр бид хоёр овоо гайгүй яваад байсан, хэд хоногийн өмнөөс өгсөн сануулгынхаа дагуу үрэвсүүлэгч вирус миний хоолойд аль хэдийнэ орж үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлжээ. Өнгөрсөн шөнө хэд ч сэрэв олигтой унтаж чадаагүй. Новш гэж балай юм. Их замын эхэнд явж байж ингээд өвчин яриад явж байдаг.

Ямар ч гэж буцах гэсэн сонголт байхгүйгээс хойш тэмцэнээ. Хэт олон зүйлс толгойд ороод тайван байхгүй болсоноос болов уу ч гэж бодов. Шалтгаан нь юу ч байсан оюун бодолтой минь холбоотой болоод л байх шиг байна даа.

Ерөнхийдөө өдөрт миний хийдэг зүйлс гэвэл өглөө босно хичээл рүү гээ орно, дуусаад хоол идлээ, өрөөндөө буцаж ирлээ, жаахан амсхийлээ, тэгээд үргэлжлүүлээд хичээл хийлээ, компьютерийн өрөөрүү ирнэ, жаахан юм уншина Монгол руу харьцана, мэдээ уншина, буцана дахиад жаахан хичээл хийнэ, тэгээд буцаж ийшээ ирж сайхан амраарай гэдэг үгийг тараачихаад өрөөрүүгээ унтахаар явна. Энгийн л нэг оюутаны амьдрал байхдаа. Энд ирсэн миний хамгийн нэгдүгээр зорилго бол сурах. Сурах гэдэг гэхдээ миний амьдралын зорилго биш. Сайн суралцаад төгсөх гэдэг амьдралын зорилгоо хэрэгжүүлэх миний хамгийн гол зэвсгүүдийн нэг байх болов уу.

Би гэдэг хүн ер нь зүгээр суух туулиас дургүй хүн, тэр нь дорвол унтаж байсан нь хамаагүй дээр гэж үздэг хүн л дээ. Хүний амьдрал нэг том зорилгоо биелүүлнэ гэхэд бас тийм ч их хугацаа биш юм шиг харагдаад байдаг болчихлоо. Худлаа ярьж суух өөр, хийж суух нэг өөр юм билээ.

Би ер нь их олон зүйлээр бахархаж явдаг хүн. Улс орон, гэр бүл, найз нөхөд гээд.
Улс орон бол Монгол ямар бахадмаар түүхтэйг хүн болгон л мэднэ биз. Нэгэн цагт дэлхийн тал, тухайн үеийн нөхцөл байдлаар(Америк нээгдээгүй байсан)гээд бодвол Африкийг орхиод дэлхийг тэр чигт нь. Угаасаа Евро-Ази л дэлхий ертөнцийн төв болж байсан. Тэгээд уналт бууралтын үедээ их гүрнүүдийн зэвүүн бодлого байсан ч уусчихалгүй, тараад алга болчихолгүй тогтож үлдсэн гэж байгаа.Өвөг дээдэс маань үнэхээр агуу ухаантай байжээ. Алтан ургийн хамгийн сүүлийн хаан Лигдэн хүч тэнцвэргүй тулаанд эцсээ хүртэл тулалдаж, Манж гүрний бодлогод өвөг дээдэс маань нэгдэж байсан. Түүхийн номноос сонсоогүй хүмүүс энэ улсын ирээдүйн төлөө амь насаа өгцгөөсөн гэдгийг сайн мэдэж байна. Бахархмаар биш гэжүү?
Гэр бүлийн хувьд энгийн л нэгэн айл. Гэхдээ манай өвөө нар их агуу хүмүүс байсан байгаа юм. Авга өвөө өнчирсөн хүүхдүүдээ хүний зэрэгтэй хүн болгож хүмүүжүүлж, амьдралын их замд хөтөлчихөөд амрах үеээ болоод ирэх үед нь илүү амгалан газрыг хайгаад явчихсан юм шиг. Нагац өвөө ч гэсэн амрах үеээ болсон илүү амгалан газрыг хайхаар явах шиг болсон. Өвөг дээдсийнхээ түүхийг сонсож байхад домог шиг л юм сонсогдоод байдаг, ер нь жирийн нэгэн Монгол айлд иймэрхүү зөндөө байдаг шиг санагдсан. Аман уламжлалтай ард түмэн шүүдээ бид.

Эрхийг сурахаар бэрхийг сур гэж 2-р ангид байхаас хойш сонссон үг. Сүүлийн үед харин нээх их сонсоогүй мартах тийшээ хандаж байж. Энэ уламжлалын хүчинд Монгол улс өдий зэрэгтээ хүрч ирсэн байх. Харамсалтай нь одоогийн зарим хүмүүс багадаа хэтэрхий энийг мэдэрсэндээ ч юмуу хүүхдүүдээ дэндүү эрхлүүлээд байх шиг ч харагддаг юм.

За юу ч биччихэв. Бодож байсан зарим зүйлсээ сийрүүллээ. Зүгээр л бичихийг хүсэв. Ярих хүн олдохгүй үед блогтойгоо л ярих юмдаа.

Танихгүй царайлах

Өнгөрсөн жилийн өдийд нэг нөхөртэйгээ таньдаг ч танихгүй царайлаад хэдэн долоо хоног болчихсон байсан үе байна шд. Тэгээд өдөр өнгөрч байхад залгаж төрсөн өдрийн мэнд хүргээд буцаж сайндлаа сайндлаа болоод муурын байшингийн галыг унтрааж байв.

Одоогоор миний цөөхөн хэдэн итгэдэг хүмүүсийн нэг. 2000 км цаанаас сая хальт мэндчилгээ дэвшүүлэв. 100 жилийн өмнө байсан бол яах байсан бол?

Итгэл мөрөөдөл дээр дөрөөлж босох юм даа. Хөлөө сайн олохгүй будилж байгаач алс хол сүндэрлэн харагдах итгэлээ би тээн алхсаар.

Өөрөө хийх боллоо

Энд ирээд найз болж байгаа хэдэн зүйлийн нэг нь компьютер. Нэг талаар энэ улс маань дэлхийд IT хөгжлийн хүртээмжээрээ тэргүүлэх улс. Ер нь бол бидний яриад байдаг Цахим Монгол гэдэг шиг үндэсний хэмжээний хөтөлбөр хэрэгжиж байдаг газар. Автобусны буудлууд дээр нь тэр автобус тийм минутын дараа ирнэ гээд мэдээлж байх жишээтэй.

Тэгээд хичээл дээр нь бичих юм ч гарах юм, өөрөө хийх юм ч гарах юм дандаа энэ компьютерийн өрөө лүү орж ирэхээсээ залхуурсандаа ч гэх юм уу, засгийн газартай зөөврийн компьютерийн санхүүжилт авах талаар урт хугацааны зээлийн төсөл хэлэлцсэн боловч амжилгүй болов :D


Шалтгаан гэсэн би гэдэг нөхөр компьютерийн араас салахаа байгаад, дэвтэр номын бараа харахаа байчих юм гэнэ. Бас ядарна гэх юм. Ер нь би засгийн газрын итгэлийг их эвдчихсэн нөхөр шиг байгаа юм. Гэхдээ нэг талаар ард иргэнээ сургах биеийг нь даалгах талаар анхаарч байгаа хэрэг байж болох ч уялдаа холбоо алга. Ямар ч байсан өөрийн гараар эд ийг босгох хэрэгтэй болж байна даа.

Яагаад гэдэг асуулт

Хэдэн цагийн өмнө Twitter орсон чинь хамгийн эхний нүүрэн дээр BBC ийн нэг жиргэлт байлаа. Тодруулаад харсан чинь Польшийн ерөнхийлөгчийн сууж явсан онгоц Оросын нутагт осолджээ гэсэн байв. Тэгэхээр нь гайхаад 4 сарын 1 өнгөрсөндөө гэж бодоод bbc.co.uk луу ортол эхний нүүрэн дээр нь гарчихсан, видео нь хүртэл байлаа. Цочирдов.

Мэдээг нь үргэлжлүүлээд унштал Польшийн хамгийн нөлөөтэй гэсэн хүмүүс явж байжээ. Польш улсын талаар 2-р дайны үеийнхээс өөр мэдлэг хомс би гайхаж балмагдлаа. Тус улсын албаныхан хөлөглөдөг ТУ-154 онгоц байсан бөгөөд энийгээ солих талаар нилээн олон удаа сануулга авч байсан гэнэ. Яг тэр мөчид өөрийн улсын тухай бодлоо. Манай томчуул хэрвээ онгоцтой байгаад тэр нь хуучирсан байна гэсэн бол ядуу ч гэсэн төсвийн хэдээ шавхан байж шинэ эд авах байсан даа гэж бодол төрж байв. Зовж үзсэн ард түмэн гэж өөр байгаа юм даа.

Яагаад гэдэг асуултын хувьд. Яагаад ийм явдал болох болов гэж бодлоо л доо. Хамгийн түрүүнд пуужингаас хамгаалах систем гэж нэг бодол төрөв. Хэдэн жилийн өмнөөс ОХУ, АНУ ийн хоорондын нэг маргааны сэдэв нь Польшид барих пуужингаас хамгаалах систем болчихоод байсан. Байдлыг ажиглаад байхад Польшийн тал ерөнхийдөө дэмжээд байгаа нь харагдаж байсан. Хийсэн дүгнэлт гэвэл энэ зүгээр л тохиолдол байсан байж болох юм. мөн нөгөө талд албаар зохион байгуулсан байж ч болно. Магадгүй АНУ д талтай байдаг Польшийн томчуулыг нухах оролдлого, эсвэл айлгах оролдлого байж болно. Эсвэл ичсэн хүн хүн ална гээч үлгэр ч байсан байж болно. Бүр халуураад давхивал худлаа үхсэн болж жүжиглэх. Ер нь кино үзсээр байгаад ургуулж бодох гэдэг сайн хөгжиж.

Юу байсныг би таашгүй. Ямар ч байсан Польшийн ард түмэнд гүн эмгэнэл илэрхийлж байна. Амар амгалангийн оронд очсон гэж итгэж байна.

Сүүлийн үеийн нойр

Хичээл эхлээд 12 дахь өдөртэйгөө золгож байна. Нүүдэлчин цусны шинж нь тэр юмуу, хаа газар явсан дороо л дасан зохицчих юм. Хөгжим гэдэг сайхан найз болж байна даа. Компьютер гэдэг найзтайгаа уулзахаар 4 давхар алгасан байж энэ өрөөнд ирэх юм. Өчигдөр сургуулийн гадаад оюутны албанаас нь бидний хэдэн нөхдүүдийг уулзуулав. Дээд ангийнхан гээд л сайхан сайхан гарууд байнаа. Потенциал бол дандаа өндөр гарууд, дунд нь чирэгдэж байна лээ шд. Дуулаад, бүжиглээд, онигоо яриад хийхгүй юм гэж байхгүй гарууд. Тэгээд хамгийн сүүлд нь бидний арай өмнө ирээд хал үзчихсэн ах, эгч нарын өмнөөс үг хэлж байнаа. Та нарт шинэ байр, шинэ хичээл, шинэ орчин гээд хэцүү байгааг мэдэж байна. Заримдаа бүтэшгүй зүйлийн хойноос хөөцөлдөж байгаа сэтгэгдэл төрнө. Гэхдээ үгүй юм шүү, яагаад гэвэл тэр үеийг чинь бид нар ардаа хийгээд энэ хүртэл ирчихээд байна. Хамгийн гол нь энд ганц дайчин хол явах газар биш. Найз нөхөдтэй байхгүй бол даван туулах даваа биш.

Нэг иймэрхүү юм хэлэв. Маргааш нөгөөдрөөс хичээл орж эхлэхээр "нэг нэгнээ чирээд явах хүмүүсийн холбоог" үүсгэх талын арга хэмжээ авнаа :D

Сүүлийн үед нойр гэж нэг сайхан асуудал байна. Унтаад байгаа юм. Тэгсэн хэрнээ амрах шинжгүй шүү. Хэсэг бодож үзсэн чинь, хэтэрхий олон зүйлд тархи юугаа гашилган суугаад байх шиг байна даа. Хамгийн том гэсэн гурван зорилгоо чиглээд бусдыг нь дагалдагч маягаар л аваад явна даа. Тэгэхгүй бол энэ янзаараа мэдрэлийн өвчин тусах шинжтэй болоод явчихлаа.

Цөмийн зэвсэглэлийг хорогдуулах гэрээ

Сүүлийн үед нөхөр Обама, Медведев буюу дэлхийд хамгийн олон цөмийн зэвсэгтэй улсуудын ерөнхийлөгч нар 1991 онд байгуулж байсан цөмийн зэвсгийн талаарх бодлогын гэрээг дахин байгууллаа. Аймар л юм яриад байх юм. Тэгээд бодлоо л доо анх энэ цөмийн зэвсэг гэдэг эд 1945 онд арлын орон дээр ямар хор уршигтай болохоо үзүүлж байсан билээ.

Нөгөө гайхал хүйтэн дайны үед Социалист лагер болон, Капиталист лагерын хооронд хүчээ тэнцүүлэх гэж эцэс төгсгөлгүй мэт оргилын өөд тэмүүлцгээсэн. Түүнийх нь үр дүнд энэ жижигхээн гараг дээр өөрсдийгөө хэд дахин шарчихаар цөмийн бөмбөг гэдэг эдийг бүтээчихсэн. 1945 оноос хойш дайн гарах хэмжээний юм хэд хэд болж байсан ч, аль ч нийгэмд байдаг үхэхдээ үхэр буугаа тавьдаг заншилаас шалтгаалан онцын сүртэй юм болоогүй. Дээд сургуулийн босгыг цуг алхан орсон нэг нөхөртэйгээ ярьж суухад, "Цөмийн бөмбөгөнд Нобелийн энх тайвны шагнал өгөх ёстой, энэ байсан учраас дэлхийн 3-р дайныг түүхэнд бичээгүй" гэх маягийн юм ярьж байлаа. Үнэхээр л энэ эд л байсан учраас ЗХУ, АНУ хоёр хэд хэдэн удаагийн тулгаралтаас буцаж байсан байдаг.

Одоо тэгсэн тэр цөмийн зэвсэгтэй улсуудын клуб нь анх байснаа бодоход хэд дахин их тооны гишүүнтэй болчихсон. Байдал эвгүйрвэл ялагч ялагдагч гэж байхгүй дүр төрхтэйгээр үр дүн нь гарахаар болчихсон. Тэгсэн энэ нөхдүүд цөмийн бөмбөгөө багасгана гээд яриад эхлэв. Гүй, сайн хэрэг шүү дээ. Даанч энэ нөгөө тогтвортой байдлыг алдагдуулна. Даам тоглож байхад хоёр даамны дунд орчихсон байхад яаж ч чаддаггүй. Харин нэг л холдоход хойноос идчихнэ. Тэгэхээр байдал нөгөө талд нэг иймэрхүү л юм харагдаад байна. Гүрэн улсуудын ерөнхийлөгч нар инээж байгаад, "хэдэн арван жилийн дараа яахав, нэг үзчихнээ" гэсэн янзтай юм л хийгээд байна даа. Цөмийн бөмбөг л байхгүй бол хуримтлуулсан цэрэг зэвсгийнхээ хүчийг Ирак мэтийн газар биш бүрэн утгаар нь туршиж, цэвэрлэгээ хийж, дэлхийг дахин хуваана. 2-р дайны төгсгөл хүртэл их гүрнүүдийг бодлого нэг иймэрхүү л байсан. Энэ дунд нь жижиг улсууд шатрын хүүгийн дүрд тоглоно. Ард байгаа тоглогч хүсвэл Бэрс болно үгүй бол тактикийн золиосонд явчихна.


Жижиг улс байх хэцүү ч юм даа.

Ойд алхсан дурсамж

Өнөөдөр хотын төв рүү ойрхон байдаг Монгол Таун гэж нэрлэгдэх газар луу очих хэрэгтэй болоод очиж, хэргээ бүтээчихээд гэртээ ирэх замдаа Сакура шиг мод дэлгэрч байхыг хараад сайхан явж байв.

Тэгээд өгсөөд явж байснаа хажууд байсан ой модыг хараад цаг хугацаагаар түр зуур аялаад ирэх шиг болов шүү. Эхлээд хамгийн сүүлд хэзээ ой модонд орж алхаснаа санахыг оролдлоо. Бага байхаас хойш манай лагерын байшин Жигжидын аманд байсан бөгөөд манай байшингийн хувьд яг ойн хажууханд байдаг байлаа. Өвөө маань зээ нараа салхинд гаргана гэж анх барьж байлаа. Бага байхдаа зун бол ер нь тэр газар л өнждөг байлаа. Урьд нь засгийн газрын лагер байсан болохоор ерөнхийдөө бидэн шиг жаахан юмнууд харагдахгүй дандаа буурал толгойтой голдуу хүмүүс байдаг байлаа. Дээд талын байшин урд талын байшин гээд л 3 хан байшинд тус бүр 2 хүүхэд байдаг. Манай байшинд яахав манай 2 дүү гээд 3 уулаа. Тэгээд л тэр хавьдаа буулгаж өгдөг байлаа шүү дээ. Ой мод руу хааяа орж "дүүгий-даагий" тоглоно. Хувцасаа сольж өмсөнө гээд л. Анх миний дугуй унаж сурсан газар гэж байгаа.

Өглөө мань мэт бол хамгийн эртдээ л 9 цаг гэж босно, гол төлөв 10 цагт. Тэгэхэд өвөө, эмээ аль хэдийнэ босчихсон цай чаначихсан угтдаг байлаа. Өглөөд 5 цаг 6 цаг хавьцаа босоод ууланд гарч алхаж байгаад ирдэг гэдэг байлаа. Тэр эрт яаж босдог байнаа гэж бодоод л ийм хөгшин болж байж өглөө тийм эрт босдог юм байхдаа ухааны юм бодож байснаа санаж байх шиг.

Тэгж байгаад нэг орой унтахдаа өвөөд хэлж байгаад өглөө уул руу явахдаа намайг аваад яваарай гээд унтав. Өглөө намайг жаахан унтаж аваг гэсэн бололтой 7 цагт сэрээж байсан юм. Намар дөхөж байсан найман сар учраас нар мандаад удаагүй байлаа. Тэгээд л дээшээ алхлаа, төд удалгүй уг нь дээшээ явдагаа яриад надтай явж байгаа болохоор уулын бэл хүрэхээс арай наахна суув. Зүүн зүгт байх моддыг заагаад "...тэнд байгаа моднууд намхан энд байгаа моднууд өндөр байгааг харж байна уу?" гэв. Харахад нээрээ тийм харагдсанд би ч тийм байна л гэлээ. "...нар зүүн зүгээс манддаг болохоор цаана байгаа моднууд нь түрүүлээд нар үзчихдэг учраас заавал өндөр байх шаардлагагүй, харин энд байгаа моднууд нар үзэхийн тулд өндөр ургадаг юм..." гэж хэлэв. Өө нээрээ тийм юм байна даа гэж бодож байлаа.

Тэр өдрөөс хойш удалгүй бид нарын хичээл орохоор болж хотын байшиндаа нүүж очлоо. Тэгээд хичээлийн жил ч дуусч удахгүй лагертаа очино доо гээд байж байхад, манай өвөө тэнгэрт хальж билээ. Бага байсан ч гэсэн ахиад тэр гоё хүнтэй уулзахгүй гэж бодохоор нэг л хачин байсан. Юугаа ч мэдэхгүй уйлж байснаа санадаг юм. Тэр зундаа ч яахав лагерт гарсан, тэрнээс хойш ч хэдэн жил дарааллаж гараад би гэдэг хүн гэрийнхэнийгээ дагаад алс холын нутгийг зорьсон билээ. Амралтаараа нэг лагер дээрээ очиж хэд хонохдоо яг тухтай байгаагүй юмдаг. Одоогоос 4 жилийн өмнө байсан юм байна даа. Тэрнээс хойш 2 жилийн дараа буцаад очиход эдийн засгийн хувьд хямрал эхэлчихсэн, лагерийн байшингаа зарчихсан байв. Өчнөөн олон эсэргүүцэлтэй тулгарсан ч хэн нэг нь зарчихсан байв. Ой модонд яг гоё байсан миний санаж чадах хамгийн сүүлийн дурсамж энэ л байх юм. Одоогоос 8 жилийн өмнө гэсэн үг. Яахав тэрнээс хойш энд тэнд явж байгаад нар модны завсраар гэрэлтэх моддын дунд алхсан байж магадгүй ч санаж чадах нь энэ л байна.

Нэг өдөр лагерынхаа газрыг буцааж худалдаж авна даа.

Унтах

Унтах гэж нэг гоё ч юм шиг муухай ч юм шиг эд байнаа. Сайхан унтаад ирэхээр эрч хүч ороод дэлхийг өргөсөн ч бэлэн болчихно. Нөгөө талд унтаж байхдаа болох болохгүй янзан бүрийн зүүд зүүдэлж, эвгүйхэн зүүд зүүдэлчихсэн бол юун дэлхий өргөх манатай, орноосоо толгойгоо цухуйлгах хэцүү. Тэгээд л нойрондоо дийлдчихвэл хоцрох гэх мэт балагтай хэдэн хэрэг цувж өгнө дөө. "Нойрноос морио" гэдэг нэгэн ардын үг байна.

Би уг нь ОпенМН гэдэг багт харъялагддаг хүн. Тэгээд манай багийн ажил эхэлчихээд яваад байдаг би одоогоор орох боломж гардаггүй шүү. Энэ өрөөнд компьютер байдаг ч юм хийгээд суух газар арай биш юмаа. Заримдаа хэн нэгэн орж ирээд гарны оролтын тохиргоо өөрчилөөд, татаж суулгасан програм устгачихаад байх юм. Тэгж байгаад нэг Япон үйлдэл дээрээ харагдсан гэж байгаа. "Олон нийтийн" гэсэн тодотголтой болохоор юу ч хэлж чадаагүй. Удахгүй нэг компьютерний барааг өрөөндөө харахгүй бол бүтэхгүй шинжтэй байна.

Энэ оюутны байр Global шинждээ үнэхээр тохироод байгаа юм даа. Наран ургах зүгээс наран жаргадаг ч юмуу яадаг юм тийм газраас ирсэн нөхдүүд байх юм. Тэгээд ер нь орчин нь ч гэсэн. Нэг удаагийн хувцас угаалтын зардал 2000 болчихоод байхын. Энэ л жаахан тийм. 2 сард ашиглалтанд орсон байр гэсэн доошоо манайхаар бол подваль гэхдээ л гадагшаа гардаг хаалгатай газар луу нь орохоор цемент үнэртээд байгаан.

За тэр ч яахав. Ерөнхийдөө л нэг хэвийн амьдрал ингээд эхэллээ дээ. 5 жил сурна гэж бодохоор бас л хол сонсогдоод байна. Анх ирж байснаа бодоход арай дасчихсан байна. Тэгсэн магистр хийж байгаа гээд нөхдүүд байнаа. 5 жил аймар хол байна гэхээр урдаас наадах чинь ёстой жинхэнэ утгаараа оюутан байдаг нас гэж байна. Оюутан байдаг нас нь ямар ч байдаг юм үзэхээрээ бичээд л байхаас.

Одоо Солонгос хэлний хичээл хийхээр гарлаа. Тэгчихээд тоо жаахан бодохгүй бол толгой бүр явуургүй болж эхэлж байна. Хурдхан laptop ний төсвөө батлуулж авмаар байдаг даанч манай гэрийнхэн намайг хичээл хийхгүй гэж бодоод л байх шиг байгаан. Нэг талаар тийм ч нөгөө талаар би бас нилээн боломжуудыг алдаад байх шиг байнаа.

Монголд бослого болоод байх шиг байсан ямархуу юм болж байгаан бол. Намба алдсан хүний хийж байгаа ажил бас эвгүйрвэл эвгүйрэх л байх. Гэхдээ гайгүй байлгүй дээ.

Эдийн засгийн "хэв"

Эдийн засгийн талаар сонирхож уншдаг болоод жаахан хугацаа өнгөрч байна тэгээд магадгүй нэг зүйлийг ажиглалаа. Ер нь бол Англи гэдэг улсыг хамгийн анхны түүх эхэлсэн газар гээд үзэж болохоор юм шиг. Англи, Америк, Европ, Ази. Нэг иймэрхүү янзаар явсан юм шиг. Энэ дунд Япон ганцаараа өөр байх шив.

За гол сэдэв руугаа орвол. Ямар нэгэн хөгжингүй, эсвэл шинээр аж үйлдвэржсэн улсуудыг харж байхад анх хөгжиж эхлэхэд нь хэдэн гол нөхдүүд хамаг зүйлийг хийж бүтээгээд, томордог. Тэд томрохын хэрээр улс орны эдийн засаг хөгжсөн байх жишээтэй. Тэгж байгаад гайгүй хөгжилтэй болоод ирэхэд нь нөгөө анхны зүтгүүрүүд маань хэтэрхий аврага болчихдог ба шинээр компаниуд гарч ирэх гэхээр зүгээр гулсуулж залгичихаад болохгүй, өөрөөр хэлбэл монополь болчихдог. Энэ жишээ Англид нөгөө аж үйлдвэрийн хувьсгалийн үеийн эздүүд, Америкт Рокфеллер, Дюпон, тэгээд наашилбал Солонгост Хьюндэй, Самсунг гээд Монголд MCS, Genco, Nomin мэт.

Economist.com дээр нэг нийтлэл гарсан байсан. Солонгос гэдэг энэ улс дэлхийн эдийн засгийн хямралын үед chaebol гэгдэх нөхдүүд нь аварч гарсан бүр өсөлттэй гаргасан гэж байгаа. Уг нь бол эд нарыгаа авилгал өгсөн, монополь гээд үзэж ядаад байдаг байсан чинь ингэж байна. Тэгээд хэтэрхий томрохоороо дийлдэхээ байчихдиг шиг. Ямар ч байсан Монголыг бас л нэг иймэрхүү ирээдүй хүлээж байх шиг байна. Гол нь төр цагаа олсон зөв зохицуулалт хийгээд байвал бизнессийнхэн гэдэг нөхдүүд зөв талаараа зүтгүүр нь байж болох юм. Даанч хамаг юм нь холилдоод хэн нь хэн гэдэг нь мэдэгдэхээ байчихсан.

One more lonely night

At the moment of writing this I have been in Korea for 4 days. From the time I entered flight it had been nice until I needed to leave other students those whom came to Korea with me. I was supposed to be picked up by someone who is from language institute. Unfortunately there were no one to come so I decided to get here by on my own. I took a bus to get here and it took around 2 hours due to the traffic jam. After that I had a trouble with finding this campus. Whew, finally I got here and took a test at the time when I haven't been slept for more than 30 hours.

Then the guy who is from Iran took me to the dormitory and taught me everthing needed to be done. Now we are friends, a good friends. Also I am getting into Muslim people's life. How honest they are.
About my roommate, he is nice, unfortunately he is leaving Korea in next 4 weeks. And there is one Mongolian in my class. But she act as she doesn't like to talk to me. I don't know, maybe it is just because we have had 2 classes so far.

I feel lonely here. The first day night was terrible. Now it has got better. But still not really nice. Computer and Amin(the guy from Iran), Eric(Malaysia), James(roommate) are my friends now. No one else. I having kind of first-few-days-sickness or something like that. Lonely. I hate this word.

Every time I only remember that there are lots of people's trust is on my back. And I was one of the lucky people those who chosen as a student here. I am trying to fight agaisnt this feeling; however, I haven't found proper way. Maybe time is the best weapon.

There is no way to stop, because it took too much time and trust.

Blogger луу нүүж ирлээ

Урьд нь http://lunarnsky.blog.banjig.net/ хаяг дээр хувийн блог хөтөлдөг, энд жаахан "ажил хэрэгч" маягтай байсан билээ. Банжиг.нэт бол Монголдоо яг бор зүрхээрээ босч ирсэн газар. Баярлаж явдаг юм. Даанч яг юм бичих гэхээр заримдаа таг болчихно. Эсвэл яасан нь мэдэгдэхгүй алга болчихно. Сүүлийн үед дажгүй байгаа ч эцсийн хувилбар гараагүй бета гийн өмнөх дээр байна.

Хэзээ нэгэн цагт мэдээж сайжраад гараад ирнэ биз. Тэр үед нь үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжинээ :D

Өнгөрсөн борооны хойноос цув нөмрөх

Энэ хэлц бол ерөнхийдөө хийх байж байгаад хийгээгүй юмаа хийх ч байдаг юмуу ер нь "бүх юм өнгөрчихсөн хойно харамсах" гэж тодорхойлж болох юм. Би гэдэг хүн хамгаална гэчихээд дайн болчихсон хойно хамгаалах гэдгээ санах юм. Ер нь бол хөлөг онгоцны Bow баймаар байна. Хамгаалах бол хамгийн түрүүнд л байж байдаг. Миний тэр итгэл хаана байна гэж өөрөөсөө асуулаа. Миний тэр шудрага байдал гэж хаана байна бас.

Өвөө шиг хүнээ алдчихлаа. Бүр багадаа уулзаж байснаасаа хойш уулзахгүй байж байгаад сая цагаан сараар нэг очиж золгосон юм. Явахаасаа өмнө очинодоо гэж бодож байгаад л алдчихлаа. Гэр бүл гэж ярьдаг би юу ч хийж чадсангүй. Нас өндөр гарсан бие ядруу, бид нарыг их л хардаг байсан шиг байсан. Хажууд нь сууж байхад өвөөгөө таниж байна уу гэж байсан. Манай өвөөгийн дүү хүн л дээ. Утгагүй юм одоо ингэж бичээд яах ч юм. Үнэндээ айж байна. Монголын агуу өвөг дээдсийн маань бошго, үнэхээр л үнэн зүйл хэлж. Цаг хугацаа хэнийг ч хүлээхгүй.

Миний итгэл, шудрага байдал гэдэг зүйл дэндүү төсөр байжээ. Яаж чанартай болгохоо ч хэлж мэдэхгүй юм. Арай эрт цагт энэ тухай яриад байгаа юм болов уу. Үгүй л баймаар.

О.Дашбалбар : Амьддаа бие биеэ хайрла...

Амьддаа бие биеэ хайрла, хүмүүсээ
Алив сайхан бүхнээ бусдаас битгий харамла!
Хэрэггүй үгийн зэвээр зүрхийг минь бүү шархлуул,
Хэн нэгнийгээ харанхуй нүх рүү битгий түлх!
Архинд орсон нэгийгээ шоолж бүү инээ,
Аяа, чиний аав чинь ч байж мэднэ шүү.
Амжиж, чи өөрөө алдрын зэрэгт хүрсэн бол
Аз жаргалын хаалгыг бусаддаа нээж өг!
Ачийг чинь тэд бас бүү мартаг.
Ганц сайхан үгээр дутаж яваа хүнд
Гарцаагүй түүнийг нь олж хэл.
Гадаа нартай ч, гэрт хүйтэн өдөр
Газар дээр нэг бус удаа тохиолдоно.
Чамд дурласан сайхан хөвгүүнийг
Чанга хатуу үгээр битгий гомдоо, бүсгүй минь
Чамайг хайрласных нь хариуд хайрла!
Чамаас сайхан хүүхэнд ч дурлаж ч болох шүү.
Бидний амьдрал ав адилхан,
Бидний хоолой дээр үг хүртэл нэг янзаар зангирч
Бидний хацар дээр нулимс хүртэл нэг янзаар бөмбөрч
Бидний зам дээр ав адилхан учрал тохиолддог!
Бүсгүйн доголон нулимсыг асуулгүйгээр арчиж
Бүдэрч унасан хүүхдийг дээр өргөн аргад!
Өнөөдөр чи инээж, нөгөөдөх уйлдаг ч
Өөр нэг өдөр чи гуньж, цаадахь чинь дуулна.
Өлгий, авс хоёрыг хүн бүхэн дамждаг болохоор
Өөр юу ч хэрэггүй, бие биеэ л хайрла!
Өргөн хорвоод хүн хайраар л дутаж болохгүй!
Аз жаргалыг би, хүний сэтгэлийн галаар төсөөлдөг болохоор
Алтан нар гэрлээ бидэнд ав адилхан хайрладаг болохоор
Амьд явахыг би бусдад хайраа түгээхийн нэр гэж бодном.
Аз жаргалыг би бусдаас хайр хүлээхийн нэр гэж ойлгоном!
1980 он, Москва хот. 

Ганцаардаад байна

Цагаан сар гараад шинэ жил эхлээд сайхан л байна. Өнөөдөр манай багш гэрт ирээд явлаа. Гэсэн хэдий боловч би гэдэг хүн ганцаардаад байна. Нэг л юм болохгүй яваад байгаа санагдаад байсан энэ шалтгааныг өөртөө онош болгон тавилаа. Би тийм өндөр шаардлага тавьдаг юмуу надад нөхөр гэхээр хүн үлдээгүй харагдаад байх юм. За итгэж болох хүмүүс байна. Даанч таньж мэдээд удаагүй ярьж болохгүй юм. Ярьсан ч зарим нь сэтгэлээсээ бус хандах юм. Тэгэхээр л мянган хүн дунд байсан ч арай "жинхэнэ" ийг нь олж авч чадахгүй юм. Алтангадас одны хувьд байрандаа байгаад харагдаад байгаа боловч хол байна. Сансарын хөлөгтөө суугаад очъё гэвэл холбоогоо тасалчихна. Асуудал надад байгааг мэдээд засах аргыг нь мэдэж байвч, төрийн хэрэгт огтоно гэдэг шиг миний барж дийлэхгүй даваа шиг.

Ядарч байна. Хүмүүсийн төлөө хөдөлж, хүмүүсийн төлөө санаа тавивч намайг юу гэж бодож байгааг харахгүй юмдаа. Ганцхан нүүдлийн цаадахыг харж чаддаг хүмүүс ямар ч цөөхөн юм. Нийгмийн буруу байх л даа. Хэтэрхий хурдан, уулганч маягаар шийдвэр гаргах шахалтууд төрсөн цагаас эхлээд байхад. Тэгээд бодохоор нөгөө буруу цагтаа төрсөн нөхдүүдийн нэг нь би ч юм шиг бодогдоод. Янз бүрийн сургааль, түүхийг сөхөж харвал бичиг үүссэн цагаас хойш л нар мандахаас жаргах газрын бүх л улс орны нийгэм иймэрхүү янзтай байсан бололтой. Үхэхээс айхгүй алалдан тулалдах баатрууд хүртэл ганцаардах гэдэгээс айж байсан бололтой. Энэ л миний амьдрал. Миний энэ бие хийгээд ухаан цааш явах газар их байна. Даанч энэ мэт зүйлийг давж чадах эсэхийг мэдэхгүй юм. Худал хэлж, худал царайлж, өөрийгөө хуурахад ядах юмгүйгээр өвчин намдаагч шиг гарч болох ч юм шиг харагдаад л байна. За ертөнцийн дөрөв дэхь хэмжээсийг дагаад жаахан явахад ямар болох нь харагдах байхдаа.

Аз жаргал

Аз жаргал(миний хийсэн монгол орчуулга)

Alfred D. Souza

Миний хувьд амьдрал гэдэг (жинхэнэ амьдрал) урт хугацааны туршид эхлэх гээд л байх шиг байлаа. Харамсалтай нь эхлээд ямар нэгэн зүйлийг хийх, дуусгаагүй ажил, цааш нь хийх ажил, төлөх ёстой өр гээд дандаа саад бэрхшээл гарч байв. Тэгээд амьдрал эхлэх юм шиг байлаа. Эцэст нь эдгээр саад тотгорууд миний амьдрал байжээ гэдэг бодол тодров.

Энэ л намайг аз жаргал гэдэг зүйлд хүрэх зам байхгүйг олж харахад тусласан юм. Аз жаргал гэдэг бол зам. Тэгэхээр, чамд хором бүр байдаг баялаг. Тэгээд та үүнийг хэн нэгэнтэй чухал хүнтэй хуваалцаж, өөрийн цагаа хуваалцахаар чухал учир үүнийг баяжуулах ... бас цаг хэнийг ч хүлээдэггүй гэдгийг сана...

Тэгэхээр хүлээхээ зогсоод

та сургуулиа дуусгах хүртэл,
та сургуульдаа буцаж явах хүртэл,
та 10 фүнт жин хасах хүртэл,
та 10 фүнт жин нэмэх хүртэл,
та хүүхэдтэй болох хүртэл,
таны хүүхэд гэрээ орхих хүртэл,
та ажиллаж эхлэх хүртэл,
та тэтгэвэрт гарах хүртэл,
та хуримаа хийх хүртэл,
та гэрлэлтээ цуцлуулах хүртэл,
Баасан гарагийн оройг хүртэл,
Ням гарагийн өглөөг хүртэл,
та шинэ машин эсвэл байшин авах хүртэл,
таны машин эсвэл байшин зарагдах хүртэл,
хавар хүртэл,
зун хүртэл,
намар хүртэл,
өвөл хүртэл,
та асрамжнаас гарах хүртэл,
Анхны эсвэл арван тав дахь хүртэл,
таны дуу сайжрах хүртэл,
та архи хүртэх хүртэл,
таны архи гарах хүртэл,
та үхэх хүртэл,
та дахин төрөх хүртэл

одоогийнхоос илүү сайхан цаг байхгүй гэдгийг шийдэх...

Аз жаргал гэдэг бол аян болохоос эцсийн зогсоол биш.



Англи эхээрээ http://www.soulonline.org/bigquest/writings/february/hapiness.htm хаяг дээр зурайж буй

Эцсийн зогсоол

Сүүлийн үед хаврын синдром нь надад эрт мэдэгдээд байна уу, эсвэл өөр бусад санаа тавих олон зүйлсүүдээс болсон уу сэтгэл санаа тогтворгүй ихэнхдээ бодлогширон(Ихэнхдээ болж бүтэхгүй) явах боллоо. Нэг ёсондоо тас аниатай явсан нүдээ бага багаар нээж эхлэх цаг нь болоод нүдээ нээсэн чинь өөрийнхөө ямар аймар хүрээлэл дунд байгааг анзаараад, түүнээсээ болж цочирдолд ороод байх шиг байна даа.

Ерөнхийдөө өөрийгөө хэсэг ажиглаад үзсэн чинь нилээн өөрчлөгдсөн бололтой. Урьд нь тэр миний хүрэх газар гээд нэгэнтээ чиглэж алхаад эхэлчихсэн л бол ямар нэгэн сөрөг зүйлс гарч ирэхэд нь дарахыг нь дараад ихэнхдээ эвлэгхээн тойрч гараад үргэлжлүүлэн алхдаг байлаа. Тэгсэн одоо нэг л сөрөг хүчин зүйл гарч ирвэл цаашдаа үргэлж ийм зам хүлээж байгаа мэтээр хүлээж авдаг болчихож. Мэдсээр байж ингээд байгаа тэнэг ч юм шиг. Юу намайг ингээд сургачихав гэж бодлоо л доо. Тэгээд хүмүүс яагаад өөрийгөө хамгаалдаг гэснээс нэгэн хариулт олчих шиг боллоо. Нэг хүн өөр хэн нэгэн лүү цохилоо гэж бодъё. Мэдээж цохиулсан хүн өвдөнө. Буцаагаад өөрийг нь өвтгөсний хариуд цохиж болох юм. Гэхдээ "хуучин би" мэтийн хүмүүс болохоор зөрүүлж цохиж өвдөлтийг мэдрүүллээ гээд өөрт ч өрөөлд ч ашиггүй гэдгийг мэддэг болохоор зүгээр л сууж байдаг. Цааш нь уг хэрэг тэгээд нээх томролгүй дуусна байх. Тэгж байтал энэ мэт үйлдэл олон давтагдвал яах вэ гэдэг асуулт гарч ирнэ. Тэгээд хамгаалах гэж байгаад ч юмуу санаандгүй нөгөө аймар нөхрийг цохичихож. Тэгсэн өөрийг нь цохих гээд байсан хүн нь айх ч гэх юмуу нөхцөл байдалд орж харин өөрөө болохоор өвдөлтийг мэдрэлгүй хоцорно. Гүй бас тийм юм байдаг юм байжээ?
За тэгээд л муу зан суулаадаа. Өвдөлтийг мэдрэхгүйн тулд.

Миний хувьд дээр бичсэн шиг л байдал үүссэн бололтой юм. Одоо харин буцаад "хуучин би" болохоор шийдсэн гэж байгаа. Хэдий бүтэшгүй мэт санагдаж болох ч миний эцсийн зогсоол бол бүгдээрээ өвдөлт гэдэг үгийг мэддэггүй тийм л газар. Дунд нь би яаж хазайхыг одоо хэлж мэдэхгүй, тэр зогсоолдоо хүртэл явж чадах эсэхийг би мэдэхгүй. Гэхдээ би шугамаа барьж явах болно гэж итгэж байна.

2 дахь том нэрээ бодмоор байнаа.

Миний бие скайтелийн хэрэглэгч болсоор тасралтгүй 11 жил болжээ. Яахав дунд нь гадаад яваад хэдэн жил тасарсан гэвэл жаахан тоогоор багасах байх. Сүлжээ сайн барина, үйлчилгээ нь хурдан шуурхай, янз бүрийн баяруудаар шугам чөлөөгүй байна гээд байдаггүй амар байдаг. Хэдэн сарын өмнө билээ шинэ утас аваад дугаар холбуулах гэж очсонд үүдэн дээр нь байдаг reception нь их муухай аашлаад асуусан юманд хариулж өгөхгүй байсан ч, за энэ олон хүн үйлчилж байхад гээд нээх юм бодоогүй юм.

За тэгээд өнгөрсөн Ням гарагт нэг хэрэг дэгдэв шүү. Skyzone.mn сайт нь дээрээс хойш засвартай гэж байснаа ажилд орчихсон байхаар нь битүүхэндээ баярлаж байлаа. Наад зах нь нэгж, төлбөр энэ тэр гээд бүгдийг нь дамжуулаад хийчихэж болдог болохоор гадагш гүйхгүй нь гээд тэр. Тэгээд нэгж дуусчихсан байсан гадаа хүйтэн байсан, тэгээд угаасаа сайт нь ажиллаж байсан болохоор онлайн худалдаа хийлээ. Урьд нь угаасаа ингээд л хийчихдэг байсан юм. Тэгээд боллоо. carcentre.mn рүү дамжуулалт хийгээд боллоо. Тэгсэн код нь ирдэггүй. Мэйл дээр мөнгө гарлаа гээд ирчихэж. Гайхаад мэссэнжэрт туслах нь байхаар нь асуутал "...өнөөдөр боломжгүй маргааш та сануулна уу..." гэлээ. Тэгэхээр нь мэссэнжэрт орохгүй байж магад тэмдэглээд авах уу гэсэнд "өө тэгье" гээд л уриалгахан байлаа. Маргааш өдөр нь мэссэнжэрт туслах гээд нөхөр нь онлайн байхаар нь асуулаа. Дугаар асууж байна. Нэхэмжлэхийн дугаар энэ тэр гээд бүгдийг нь л бичээд өгсөн. За холбогдох хүнд нь хэлье... Таний дугаарлуу холбоо барина гэлээ. Хүлээлээ нэг цаг харсан ажлын цаг аль хэдийнэ өнгөрч. Тэгээд энэ өглөө дахиад хэллээ. Тэгсэн дахиад л дугаар лавлав. За баярлалаа. Гээд өдөржин байхгүй.

Энэ бичлэгийг оруулах шалтгаан энэ л байв. Би 5000 нэгж авсан. Бага мөнгө биш. Хамгийн гол нь үйлчилгээ үзүүлэгчийн хувьд бараа нь 50 ч 5000 ч 5 сая ч ялгаа баймааргүй юм. Монголын 2 дахь том үүрэн холбооны оператор ийм байж болохгүй ээ. Хэдэн зуун мянган хэрэглэгчтэй л байх. Гэхдээ хариу өгнө гэж 2 хоног таг байж арай болохгүй байхаа.

Ubuntu одоо л таалагдаж байна

Үбүнтү гийн 9.10 хувилбар эхнээсээ эхлээд урьдны хувилбаруудаа бодвол удаан суугаад тэгээд ашиглаад сурчихсан хэд хэдэн юм алга болчихоод нэг хэсэг дургүй хүрээд хаячихсан байлаа. Билл ахын бүтээл Windows 7 г хэдэн сар ашиглах шив. Тэгээд ер нь хийх юм гүйцэгдэхгүй компьютертээ тавих цаг маань багадаад байсан болтой.Ер нь яалт ч үгүй баригдаад байхаар Үбүнтү гээ өчигдөр дахиад суулгачихлаа. Наад зах нь Солонгосоор бичих гэсэн SCIM маань алга болоод iBUS гээд шинэ эд ороод ирчихэж.Эхэндээ ч Солонгос хэлнийх нь бүрдлийг нэмж суулгахаас цааш явуулж чадсангүй тэгсэн Үбүнтү маань бүр амар болчихож. Ухаж төнхөөд явж байтал болчихов шүү. Тэгээд нөгөө services байхаа байгаад оронд нь BUM гээд гараад ирж. Анхнаасаа нэг л хүйтэн байсан чинь одоо бол энэ шиг амар эд алга гэж хэлэх байна :D

Монголд цаг хугацаа явах тусам барааны чанар муудаад байдагтай эвлэрчихсэн, балай чинь хамаг хэрэглэхэд ядаргаатай болчихож гээд үглээд сууж байсан чинь, үнэн хэрэг дээрээ байдал эсрэгээрээ байжээ. Гарснаас нь 4 сарын дараа хэрэглээндээ оруулж байх шив. Технологийн дэвшилээ гэж :)